محسن سراجی / مدیر خلاقیت و آینده پژوه

اکوسیستم گردشگری کشور ایران با ظرفیت‌های فراوان طبیعی، فرهنگی و تاریخی خود می‌تواند به یک مقصد جهانی تبدیل شود. اما یکی از آفت‌های بزرگ در این اکوسیستم، نمایش ناقص یا سطحی نوآوری است که مانع از تحقق پتانسیل‌های واقعی آن می‌شود. این آفت‌ها در جنبه‌های مختلف قابل مشاهده است که هرکدام به نوعی به کاهش تأثیرگذاری نوآوری‌ها و توسعه صنعت گردشگری کشور منجر می‌شود.
یکی از مهم‌ترین آفت‌ها، تمرکز بیش از حد بر روی نمایش‌های ظاهری و تبلیغاتی است. بسیاری از استارتاپ‌ها و پروژه‌های نوآورانه در صنعت گردشگری کشور، به جای توجه به ایجاد ارزش واقعی برای گردشگران، بیشتر بر روی جذابیت‌های ظاهری، تبلیغات و طراحی‌های سطحی تمرکز دارند. این نوع نوآوری‌ها تنها به مدت کوتاهی توجه گردشگران را جلب می‌کند، اما در بلندمدت به ایجاد تجربه‌ای عمیق و ماندگار منجر نمی‌شود. در حقیقت، بسیاری از نوآوری‌ها در این صنعت تنها در سطح تزیینی باقی می‌مانند و عملاً تفاوت ملموسی در تجربه گردشگران ایجاد نمی‌کنند.

چالش دیگر، عدم توجه به نوآوری‌های پایدار و تأثیرات آن‌ها بر محیط زیست و جوامع محلی است. بسیاری از پروژه‌های گردشگری نوآورانه، به دلیل ناآگاهی یا بی‌توجهی به مسائل زیست‌محیطی و اجتماعی، به شکلی ناپایدار پیاده‌سازی می‌شوند. این گونه اقدامات نه تنها به ایجاد تجربه‌های مثبت برای گردشگران کمک نمی‌کند، بلکه ممکن است به تخریب منابع طبیعی، آلودگی و مشکلات اجتماعی منجر شود که در نهایت به شهرت صنعت گردشگری کشور آسیب می‌زند.
علاوه بر این، یکی دیگر از آفات نمایش نوآوری در اکوسیستم گردشگری کشور، عدم هماهنگی و همکاری میان ذینفعان مختلف است. برای اینکه نوآوری‌ها به صورت مؤثر و ماندگار در صنعت گردشگری پیاده‌سازی شوند، نیاز به همکاری بین دولت، بخش خصوصی، جوامع محلی و دانشگاه‌ها وجود دارد. متأسفانه در بسیاری از مواقع، این همکاری‌ها به درستی شکل نمی‌گیرند و پروژه‌های نوآورانه به دلیل ناهماهنگی و نداشتن پشتوانه‌های کافی، به شکست می‌انجامند.

در نهایت، فرهنگ نوآوری در صنعت گردشگری کشور نیز به اندازه کافی رشد نکرده است. اغلب افراد و نهادها تمایلی به پذیرش ایده‌های جدید و تجربیات نوآورانه ندارند و همچنان بر روش‌های سنتی اصرار دارند. این عدم پذیرش و تردید نسبت به نوآوری، باعث می‌شود که صنعت گردشگری نتواند به طور مؤثر از فناوری‌های نوین و روندهای جدید بهره‌برداری کند.
برای رفع این آفت‌ها، ضروری است که صنعت گردشگری کشور بر نوآوری‌های واقعی، پایدار و هماهنگ تأکید کند و به جای تمرکز بر نمایش‌های سطحی، به ایجاد ارزش‌های بلندمدت برای گردشگران و جوامع محلی بپردازد.